Εργαστηριακές ασκήσεις Χημείας  Γ΄ Γυμνασίου

1. ΚΑΤΑΤΑΞΗ  ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΣΕ ΟΞΕΑ Η ΒΑΣΕΙΣ ΜΕ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ pH ΜΕ  ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΙ ΠΕΧΑΜΕΤΡΙΚΟ ΧΑΡΤΙ.

2. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ pH ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΟΞΕΟΣ  ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

3. ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ ΒΑΣΗΣ ΑΠΟ ΟΞΥ

 Διδακτική πρόταση

      Κατά το σχολικό έτος 2005-06 καθορίστηκαν να γίνουν τουλάχιστον οι παρακάτω εργαστηριακές ασκήσεις  από τον εργαστηριακό οδηγό της Χημείας Γ΄ Γυμνασίου.

1. Μελέτη ορισμένων ιδιοτήτων των οξέων (Ι)
2. Μελέτη ορισμένων ιδιοτήτων των οξέων (ΙΙ)
3. Μελέτη ορισμένων ιδιοτήτων των βάσεων

    Τα πειράματα των ασκήσεων αυτών μπορούν να γίνουν με επίδειξη από τον καθηγητή, παράλληλα με τη διδασκαλία του μαθήματος. Κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής των πειραμάτων, οι μαθητές θα παρατηρούν και θα απαντούν στα ερωτήματα του αντίστοιχου τετραδίου εργαστηριακών ασκήσεων του μαθητή.

     Μετά το τέλος της διδασκαλίας των οξέων και των βάσεων ( παράγραφοι 1.1 και 1.2  του βιβλίου του μαθητή) μπορεί να αφιερωθεί μία διδακτική ώρα για την πραγματοποίηση της παρακάτω εργαστηριακής άσκησης από τους ίδιους τους μαθητές.

     Στην εργαστηριακή άσκηση των μαθητών δεν περιλαμβάνονται όσα πειράματα χρειάζονται εξοπλισμό που δεν υπάρχει για πολλές ομάδες μαθητών (π.χ. πολύμετρο), μεγάλες συγκεντρώσεις οξέων  ή αναμμένο κερί.

     Βέβαια κάθε σχολείο μπορεί να αποκτήσει ότι χρειάζεται για την κατασκευή ενός κυκλώματος, τόσες φορές όσες είναι οι ομάδες των μαθητών.

     Αν υπάρχει έλλειψη δοκιμαστικών σωλήνων και στηριγμάτων για αυτούς, τότε μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαφανή πλαστικά ποτηράκια.

     Τα  αραιά  διαλύματα  οξέος, βάσεως, τους δείκτες κ.ά., καλό είναι να τα διατηρούμε σε κατάλληλα πλαστικά σταγονομετρικά φιαλίδια των οποίων 20 σταγόνες αντιστοιχούν σε  1 ml.

     Για τα πειράματα που εκτελούνται από τους ίδιους τους μαθητές,  χρησιμοποιούμε αραιά διαλύματα  HCl   και  NaOH  συγκεντρώσεως 0,1 Μ .

     Για τα πειράματα  επίδειξης από τον καθηγητή, με μέταλλα και ανθρακικά άλατα, χρησιμοποιούμε  1:1 αραιωμένο HCl (33%).

Αρχή σελίδας

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

1. ΚΑΤΑΤΑΞΗ  ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΣΕ ΟΞΕΑ Η ΒΑΣΕΙΣ ΜΕ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ pH ΜΕ  ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΙ ΠΕΧΑΜΕΤΡΙΚΟ ΧΑΡΤΙ.

Σκοπός:  Διαπίστωση του όξινου ή βασικού χαρακτήρα διαλυμάτων με:

α) πεχαμετρικό χαρτί

β) κατάλληλους δείκτες

Εισαγωγικές γνώσεις:

     Οι δείκτες είναι ουσίες που αλλάζουν χρώμα με την παρουσία οξέων ή βάσεων. Έτσι το βάμμα του ηλιοτροπίου από μενεξεδί γίνεται κόκκινο με την παρουσία οξέων και μπλε με την παρουσία βάσεων, ενώ η φαινολοφθαλεΐνη  από άχρωμη γίνεται κόκκινη (μωβ)  παρουσία βάσεων.

     Το πεχαμετρικό χαρτί είναι εμποτισμένο με ένα μίγμα δεικτών που σε κάθε διαφορετική τιμή του pΗ παίρνει άλλο χρώμα.

Απαιτούμενα για κάθε ομάδα μαθητών

Πειραματική διαδικασία

1.Πάρε 6 δοκιμαστικούς σωλήνες και αρίθμησέ τους.

• Στο σωλήνα με αριθμό 1,  βάλε 1 ml   χυμό λεμονιού,

• Στο σωλήνα με αριθμό 2,  βάλε 1 ml  ξίδι

• Στο σωλήνα με αριθμό 3,  βάλε 1 ml   άζαξ

• Στο σωλήνα με αριθμό 4,  βάλε 1 ml  διάλυμα σόδας

• Στο σωλήνα με αριθμό 5,  βάλε 1 ml   διάλυμα υδροχλωρικού οξέος

• Στο σωλήνα με αριθμό 6,  βάλε 1 ml   διάλυμα  υδροξειδίου του νατρίου

2. Κόψε 6 μικρά κομμάτια από την ταινία του πεχαμετρικού χαρτιού

3. Βύθισε την άκρη της ράβδου  στο σωλήνα 1 και μετέφερε μια σταγόνα σε ένα    μικρό κομμάτι πεχαμετρικό χαρτί.

4. Σύγκρινε το χρώμα που πήρε το πεχαμετρικό χαρτί με το υπόδειγμα που υπάρχει   στη συσκευασία του κουτιού και σημείωσε την τιμή του ph  στον πίνακα Ι.

5. Σκούπισε καλά με χαρτί τη ράβδο ή πλύνε την ή χρησιμοποίησε άλλη.

6.Επανέλαβε τη διαδικασία μέτρησης του ph  και για τους σωλήνες 2 έως

   Προσοχή  κάθε φορά η ράβδος να είναι καθαρή.!

7.Στους σωλήνες 1,2 και 5 πρόσθεσε 2 σταγόνες βάμμα του ηλιοτροπίου

   Στον πίνακα Ι σημείωσε το χρώμα που παίρνει ο δείκτης .

8. Στους σωλήνες 3,4και 6 πρόσθεσε 2 σταγόνες  φαινολοφθαλεΐνη.

   Στον πίνακα Ι σημείωσε το χρώμα που παίρνει ο δείκτης.

                                                                      ΠΙΝΑΚΑΣ Ι

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Σημείωσε ποια από τα διαλύματα των σωλήνων 1-6 είναι οξέα και ποια βάσεις.

ΟΞΕΑ:-----------------------------------------------------------------------------------

ΒΑΣΕΙΣ: ---------------------------------------------------------------------------------

Αρχή σελίδας

2.ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ pH ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΟΞΕΟΣ

  ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

Σκοπός: Η διαπίστωση της διαφορετικής έντασης  οξύτητας  σε διαλύματα διαφορετικής περιεκτικότητας οξέος

Πειραματική διαδικασία

1. Κόψε τρία μικρά κομμάτια από το πεχαμετρικό χαρτί.

2. Βάλε 20 σταγόνες (20 σταγόνες ≈ 1 ml )διαλύματος υδροχλωρικού οξέος στο ποτήρι βρασμού.

3. Βύθισε την άκρη της ράβδου στο  υδροχλωρικό οξύ του  ποτηριού και     μετέφερε μια σταγόνα στο πρώτο κομμάτι πεχαμετρικού χαρτιού. Στέγνωσε καλά τη ράβδο με χαρτί  κουζίνας

4. Σύγκρινε το χρώμα που πήρε το πεχαμετρικό χαρτί, με το υπόδειγμα και σημείωσε την τιμή του pΗ στον πίνακα ΙΙ.

5.Πρόσθεσε στο  ποτήρι 9 ml   νερό, ανακάτεψε με τη ράβδο και μέτρησε το  pΗ  όπως και πρ0ηγουμένως. Σημείωσε το pΗ στον πίνακα ΙΙ.

6. Πρόσθεσε στο ποτήρι 90 ml   νερό, ανακάτεψε με τη ράβδο, μέτρησε και σημείωσε το pΗ στον πίνακα ΙΙ.

7. Γράψε το συμπέρασμά σου.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

---------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

Αρχή σελίδας

3. ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ ΒΑΣΗΣ ΑΠΟ ΟΞΥ

Σκοπός : Η διαπίστωση ότι οι βάσεις εξουδετερώνονται από τα οξέα.

Εισαγωγικές γνώσεις θεωρίας: Κατά τη διάλυση μιας βάσης σε νερό παράγονται ανιόντα υδροξειδίου  (ΟΗ^- )ενώ κατά τη διάλυση ενός οξέος στο νερό παράγονται κατιόντα υδρογόνου  (Η⁺ ). Τα κατιόντα υδρογόνου των οξέων αντιδρούν με τα ανιόντα υδροξειδίου των βάσεων και δίνουν μόρια νερού. Η αντίδραση αυτή  λέγεται εξουδετέρωση.

Πειραματική διαδικασία

1. Σε δοκιμαστικό σωλήνα βάλε 20 σταγόνες αραιού διαλύματος υδροξειδίου του νατρίου
2. Πρόσθεσε  δύο σταγόνες φαινολοφθαλεΐνη

Σημείωσε τι  παρατηρείς:

-----------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------

3.Άρχισε να προσθέτεις σταγόνα-σταγόνα διάλυμα υδροχλωρικού οξέος, ανακινώντας συγχρόνως το δοκιμαστικό σωλήνα. Συνέχισε μέχρι το διάλυμα να αποχρωματιστεί.

      Εξήγησε γιατί αποχρωματίστηκε το διάλυμα:

---------------------------------------------------------------------------------------------

Αρχή σελίδας